info@mathlexicon.uz
QR, Nókis qalası, Ch.Abdirov kóshesi 1-úy
PlayMarket
MathLexicon
BAS MENYU
TERMINLER
BELGILEWLER
ALÍMLAR
JOYBAR HAQQÍNDA
KIRIW
Menu
Bas menyu
«D» kategoriya
DIFFERENCIALLAW QÁDELERI
DIFFERENCIALLAW QÁDELERI
[eng: differentiation rules, рус: правила дифференцировaния]
40
30.10.2024 17:19
DIFFERENCIALLAW QÁDELERI
[en: differentiation rules, ru: правила дифференцировaния]
– tuwındı yamasa differenciallardı esaplaw qádeleri. Bul qádeler differenciallaw formulaları menen birge qollanılǵanda hár qanday berilgen elementar funkciyalardıń tuwındı hám differencialların esaplap shıǵarıw múmkinshiligin beredi. Tuwındılar (yamasa dara tuwındılar) arqalı ańlatılǵan differenciallaw qádeleri tómendegilerden ibarat (bunda $u$, $v$, $w$ - tuwındıǵa iye bolǵan funkciyalar): $1) (Cu)'=C u'$, $C=\textrm{const}$; $2) (u+v+\ldots+w)'=u'+v'+\ldots+w'$; $3) (u\cdot v\cdot\ldots\cdot w)'=u'v\cdot\ldots\cdot w + uv'\cdot\ldots\cdot w + \ldots + uv\cdot\ldots\cdot w'$; $4) \left(\dfrac{u}{v}\right)'=\dfrac{u'v-uv'}{v^2}$; 5) Eger $y=f(u)$, $u=\varphi(x)$, yaǵnıy $y=f[\varphi(x)]$ bolsa (bunda $f$ hám $\varphi$ - differenciallanıwshı funkciyalar), onda $$ y'_x=f'_{u}(u)\cdot\varphi'_x(x)$$ yamasa $$y'_x=y'_u\cdot u'_x.$$ Differenciallar arqalı ańlatılǵan differenciallaw qádeleri de usıǵan uqsas formulalar arqalı jazıladı. Eger $$z=f(u_1,u_2,\ldots,u_n), u_i=\varphi_i(x_1,x_2,\ldots,x_n),$$ yaǵnıy $$z=f[\varphi_1(x_1,x_2, \ldots, x_n), \ldots, \varphi_n(x_1,x_2, \ldots,x_n)]$$ bolsa, onda $z$ tiń tolıq differencialı tómendegi formula menen ańlatıladı: $$dz=\dfrac{\partial f}{\partial u_1}du_1+\dfrac{\partial f}{\partial u_2}du_2+\ldots+\dfrac{\partial f}{\partial u_n}du_n=\sum\limits_{i=1}^{n}\dfrac{\partial f}{\partial u_i}du_i.$$