info@mathlexicon.uz
QR, Nókis qalası, Ch.Abdirov kóshesi 1-úy
DIRIXLE INTEGRALLARÍ
[eng: Dirichlet integrals, рус: интегралы Дирихле]
39
30.10.2024 18:26
DIRIXLE INTEGRALLARÍ [en: Dirichlet integrals, ru: интегралы Дирихле]
– birneshe tiptegi integrallardıń ataması. $\newline$ 1) Mına $$\int\limits_{0}^{\infty}\frac{\sin\alpha x}{x}\cos\beta x dx=\left\{\begin{array}{lll}\dfrac{\pi}{2}, & \beta<\alpha & \text{bolǵanda}, \\ [3mm] \dfrac{\pi}{4}, & \beta=\alpha & \text{bolǵanda}, \\ [3mm]0, & \beta>\alpha & \text{bolǵanda}\end{array}\right.$$ integralı. Bul Dirixle integralı Dirixleniń úzilisli kóbeytiwshisi dep te ataladı hám ol $\alpha>0$ hám $\beta>0$ parametrdiń úzilisli funkciyası boladı. $\newline$ 2) Bul $S_n(x)=\dfrac{1}{\pi}\int\limits_{-\pi}^{\pi}f(x+t)D_n(t)dt$ integralı, bunda $D_n(t)=\dfrac{\sin\left(n+\dfrac{1}{2}\right)t}{2\sin\dfrac{t}{2}}$ - Dirixle yadrosı dep ataladı (1829-jılı Dirixle óz izertlewlerinde paydalanǵan). Bul Dirixle integralı $f(x)$ funkciyanıń Fure qatarınıń $$\frac{a_0}{2}+\sum\limits_{k=1}^{n}(a_k\cos kx+b_k\sin kx)$$ $n$-dara qosındısına teń. Bul integral túrindegi formula Fure qatarları teoriyasındaǵı eń áhmiyetli formulalardıń biri bolıp sanaladı. $\newline$ 3) Mına $\iiint\limits_{G}[\left(\frac{\partial u}{\partial x}\right)^2+\left(\frac{\partial u}{\partial y}\right)^2+\left(\frac{\partial u}{\partial z}\right)^2]dxdydz$ integralı (qarań: DIRIXLE PRINCIPI).