info@mathlexicon.uz
QR, Nókis qalası, Ch.Abdirov kóshesi 1-úy
PlayMarket
MathLexicon
BAS MENYU
TERMINLER
BELGILEWLER
ALÍMLAR
JOYBAR HAQQÍNDA
KIRIW
Menu
Bas menyu
«P» kategoriya
PRIZMA
PRIZMA
[eng: prism, рус: призма]
58
25.02.2024 16:55
PRIZMA
[en: prism, ru: призма]
– eki jaǵı $n$ múyeshlikten (ultanları), al qalǵan $n$ jaqları (qaptal jaqları) parallelogrammlar bolǵan kópjaqlı. Eger tuwrı prizmanıń ultanları durıs kópmúyeshlikler bolsa, onda ol durıs prizma delinedi. Prizmanıń jaqlarınıń ulıwma tárepi onıń qabırǵası dep ataladı. Ultanlarınıń tóbelerin tutastırıwshı qabırǵa qaptal qabırǵası delinedi. Prizmanıń barlıq qaptal qabırǵaları parallel boladı. Prizmanıń biyikligi dep, onıń ultanlarınıń arasındaǵı aralıqqa aytıladı. Bir tegislikte jatpaytuǵın eki tóbeni tutastırıwshı kesindi prizmanıń diagonalı delinedi. Prizmanıń bir jaqqa tiyisli bolmaǵan eki qaptal qabırǵası arqalı ótiwshi tegislik penen kesimi prizmanıń diagonallıq kesimi delinedi. Eger dóńes $n$ múyeshliktiń $\dfrac{n(n-3)}{2}$ sandaǵı diagonalları barlıǵın esapqa alsaq, onda $n$ múyeshli prizmanıń diagonallıq kesimleriniń sanı da $\dfrac{n(n-3)}{2}$ boladı. Hár bir diagonallıq kesimde prizmanıń eki diagonalın júrgiziw múmkin. Demek, $n$ múyeshli prizmanıń jámi $n(n-3)$ diagonalı bar. Prizmanıń beti ultanlarınan hám qaptal betinen ibarat. Qaptal beti parallelogrammlardan ibarat. Prizmanıń ultanı qanday kópmúyeshlik bolıwına baylanıslı úshmúyeshli, tórtmúyeshli hám t.b. prizmalar boladı.
1-súwret.
2-súwret.