info@mathlexicon.uz
QR, Nókis qalası, Ch.Abdirov kóshesi 1-úy
SANNÍŃ DÁREJESI, SANNÍŃ n-DÁREJESI (n - NATURAL BOLǴANDAǴÍ)
[eng: power of a number, n-th power of a number (for natural n), рус: степень числа, n-я степень числа (при натуральном n)]
43
26.02.2024 02:22
SANNÍŃ DÁREJESI, SANNÍŃ n-DÁREJESI (n - NATURAL BOLǴANDAǴÍ) [en: power of a number, n-th power of a number (for natural n), ru: степень числа, n-я степень числа (при натуральном n)]
– usı sanǵa teń bolǵan $n$ kóbeytiwshilerdiń kóbeymesi. Ol tómendegishe belgilenedi: $$ a^{n}=\underbrace{a\cdot a\cdot a\cdot...\cdot a}_{n \ \text{ret}},$$ bunda $a$ - dárejeniń tiykarı dep, al $n$ - dáreje kórsetkishi dep ataladı. $a^{2}$ dárejesi kvadrat dep, al $a^{3}$ - kub dep ataladı, ($a^{2}$ - tárepi $a$ bolǵan kvadrattıń maydanı, $a^{3}$ - qabırǵaları $a$ ǵa teń bolǵan kubtıń kólemi). Dárejeler ústindegi tiykarǵı ámeller $$a^{n}\cdot a^{m}=a^{m+n}; \ a^{n}:a^{m}=a^{n-m}; \ (a^{n})^{m}=a^{nm}$$ formulaları menen beriledi. Dárejeniń ulıwmalastırıwları: sannıń n{o}linshi dárejesi $a^{0}=1$ ($a\neq 0$ bolǵanda): pútin teris kórsetkishli dáreje $a^{-n}=\displaystyle\frac{1}{a^{n}};$ bólshek kórsetkishli dáreje $a^{\frac{m}{n}}=\sqrt[m]{a^{n}}$ hám irracional kórsetkishli dáreje $a^{\alpha}=\lim\limits_{r_{n}\rightarrow\alpha}a^{r_n},$ bunda $r_{n}$ - racional sanlardıń $\alpha$ ǵa umtılıwshı qálegen izbe-izligi.