info@mathlexicon.uz
QR, Nókis qalası, Ch.Abdirov kóshesi 1-úy
PlayMarket
MathLexicon
BAS MENYU
TERMINLER
BELGILEWLER
ALÍMLAR
JOYBAR HAQQÍNDA
KIRIW
Menu
Bas menyu
«T» kategoriya
TEŃLEME
TEŃLEME
[eng: equation, рус: уравнение]
72
26.02.2024 09:58
TEŃLEME
[en: equation, ru: уравнение]
– bir yamasa birneshe háripleri belgisiz dep esaplanatuǵın teńlik. Matematikanı úyreniw barısında belgisizler ózgeriwshiler dep qaraladı hám teńleme túsinigi funkcionallıq kóz-qarastan anıqlanadı: bir belgisizli teńleme - anıqlanıw oblastlarınıń ulıwma bóleginde qaralatuǵın eki funkciyanıń $f(x)=\varphi(x)$ teńligi. Teńlemeniń koreni (sheshimi) dep, teńleme durıs teńlikke aynalatuǵın ózgeriwshiniń mánisine aytıladı. Teńlemeni sheshiw - bul onıń barlıq korenlerin tabıwdan yamasa olardıń joq ekenin dálillewden ibarat. Birdey korenlerge iye teńlemeler teń kúshli teńlemeler delinedi. Korenlerge iye emes teńlemeler de teń kúshli dep sanaladı. Teńlemelerdiń qásiyetleri: 1) eger teńlemeniń eki jaǵına da birdey san qosılsa, onda berilgen teńlemege teń kúshli teńleme alınadı; 2) eger teńlemeniń eki jaǵınada nolden ózgeshe bolǵan birdey san kóbeytilse yamasa bólinse, onda berilgen teńlemege teń kúshli teńleme alınadı; 3) eger teńlemede qosılıwshı belgisin ózgertip teńlemeniń bir jaǵınan ekinshi jaǵına shıǵarsaq, berilgen teńlemege teń kúshli teńleme alınadı. Teńlemeler bir ózgeriwshili, eki ózgeriwshili, $\ldots$, $n$-ózgeriwshili teńlemeler, birinshi dárejeli, ekinshi dárejeli (kvadrat teńleme), úshinshi dárejeli (kub teńleme) hám t.b. algebralıq teńlemeler, sonday-aq, transcendent teńlemeler bolıp bólinedi. Teńlemelerdi sheshiw olardıń teń kúshliligi haqqındaǵı teoremalarǵa tiykarlanadı.