info@mathlexicon.uz
QR, Nókis qalası, Ch.Abdirov kóshesi 1-úy
TEŃLEMENIŃ JAT KORENLERI
[eng: extraneous roots of the equation, рус: посторонние корни уравнения]
53
26.02.2024 10:02
TEŃLEMENIŃ JAT KORENLERI [en: extraneous roots of the equation, ru: посторонние корни уравнения]
– teńlemelerdi sheshkende olar ústinde hár qıylı túrlendiriwlerdi orınlawǵa tuwrı keledi. Eger bunda jańadan alınǵan teńleme berilgen teńlemege teń kúshli bolsa, onda eki teńlemeniń korenleri birdey boladı. Eger jańa teńleme berilgen teńlemeniń saldarı bolsa, onda berilgen teńlemeniń korenlerinen basqa da korenler alınıwı múmkin. Bunday korenler teńlemeniń jat korenleri dep ataladı. Jat korenlerdiń payda bolıw derekleri tómendegiler boladı: $a)$ Teńlemeniń múmkin bolǵan mánisler oblastın keńeytiwshi birdeylik túrlendiriwler. Olarǵa tómendegiler jatadı: ózgeriwshilerge iye uqsas aǵzalardı jıynaw; bólsheklerdi olardıń ózgeriwshilerge iye ulıwma kóbeytiwshisine qısqartıw; teńlemeniń eki jaǵın da ózgeriwshige iye hám ózgeriwshiniń haqıyqıy mánislerinde nolge aylanıwshı kóbeytiwshige kóbeytiw (dara jaǵdayda, ózgeriwshige iye ulıwma bólimdi ``alıp taslaw'') hám t.b. $b)$ Sonday túrlendiriw formulaların qollanıw, olardıń shep hám oń bólekleri olarǵa kirgen háriplerdiń hár qıylı mánislerinde maǵanaǵa iye boladı. Sol sebepli bul formulanıń shep bólegin oń bólegi menen almastırıw múmkin bolǵan mánisler oblastın keńeytedi. $c)$ Teńlemeniń eki jaǵınan da funkciya alıw (teńlemeniń eki jaǵın da jup dárejege kóteriw, logarifmlew, potencirlew, hám t.b.). Jat korenler tabılǵan korenlerdi berilgen teńlemege qoyıw jolı menen yamasa múmkin bolǵan mánisler oblastın tabıw jolı menen tekserilip alıp taslanadı, bunda múmkin bolǵan mánisler oblastına kirmegen korenler tekserilmey-aq jat korenler retinde alıp taslanadı.