info@mathlexicon.uz
QR, Nókis qalası, Ch.Abdirov kóshesi 1-úy
LOGARIFMLIK TEŃSIZLIK
[eng: logarithmic inequality, рус: логарифмическое неравенство]
64
26.02.2024 12:24
LOGARIFMLIK TEŃSIZLIK [en: logarithmic inequality, ru: логарифмическое неравенство]
– eger $a>0$ hám $a\neq1$ bolsa, onda $$\log_{a}x<b, \quad \log_{a}x>b, \quad \log_{a}x\leq b, \quad \log_{a}x\geq b $$ teńsizlikleri logarifmlik teńsizlikler boladı. Olardı sheshiwge $y=\log_{a}x$ funkciyasınıń monotonlıǵı paydalanıladı. $\log_{a}x<b$ teńsizliginiń sheshimi $Oxy$ koordinatalar sistemasındaǵı $y=\log_{a}x$ funkciyasınıń grafigi $y=b$ tuwrıdan tómende bolatuǵın $x$ ózgeriwshisiniń mánisleriniń kópligi boladı. $a)$ $\log_{a}x<b$ teńsizliktiń $0<a<1$ bolǵandaǵı sheshimi $(a^b; +\infty)$ aralıqtan ibarat. $b)$ $\log_{a}<b$ teńsizliktiń $a>1$ bolǵandaǵı sheshimi $(0; a^b)$ aralıqtan ibarat. $y=\log_{a}x$ funkciyanıń grafigi járdeminde $\log_{a}x>b$, $\log_{a}x\leq b$, $\log_{a}x\geq b$ teńsizliklerin de sheshiwge boladı. Al, mına $$\log_{a}f(x)>\log_{a}g(x)$$ túrindegi teńsizliklerdi sheshiw waqtında da $y=\log_{a}x$ logarifmlik funkciyasınıń $a>1$ bolǵanda ósetuǵının hám $0<a<1$ bolǵanda kemiytuǵının esapqa alıw kerek. Sonıń menen birge, bunda logarifmlik funkciyanıń tek ǵana oń sanlar kópliginde anıqlanatuǵınlıǵı esapqa alınıwı tiyis. Sonda berilgen logarifmlik teńsizliktiń sheshimi $0<a<1$ bolǵanda $$\left\{\begin{array}{l} f(x)<g(x), \\ [1mm] f(x)>0\end{array}\right.$$ teńsizlikler sistemasınıń sheshiminen, al $a>1$ bolǵanda $$\left\{\begin{array}{l} f(x)>g(x), \\ [1mm] {\red g(x)>0}\end{array}\right.$$ teńsizlikler sistemasınıń sheshiminen ibarat boladı. Mına $$A\log^2_{a}x+B\log_{a}x+C<0$$ túrindegi teńsizlikler (bunda $A$, $B$, $C$ - berilgen sanlar) $\log_{a}x$ ańlatpasın jańa ózgeriwshi menen belgilew járdeminde kvadrat teńsizlikke keltirip sheshiledi.
1-súwret.