info@mathlexicon.uz
QR, Nókis qalası, Ch.Abdirov kóshesi 1-úy
UNIVERSALLÍQ KÓPLIK (UNIVERSUM)
[eng: universal set, universe, рус: универсальное множество, универсум]
83
26.02.2024 14:17
UNIVERSALLÍQ KÓPLIK (UNIVERSUM) [en: universal set, universe, ru: универсальное множество, универсум]
– múmkin bolǵan obyektler jıynaǵı bolıp, usı jıynaqtıń úles kóplikleriniń tiykarǵı kópligi boladı, yaǵnıy eger $A_1,A_2,...,A_n$ kóplikler $A$ kópliktiń úles kóplikleri bolsa, $A$ kóplik $A_1,A_2,...,A_n$ kóplikler ushın universallıq kóplik delinedi. Universallıq kóplik $U$ háribi menen belgilenedi. Máselen, $N$ - barlıq natural sanlar kópligi, $Z$ - barlıq pútin sanlar kópligi, $Q$ - barlıq racional sanlar kópligi bolsa, $R$ - barlıq haqıyqıy sanlar kópligi bolıp, $N\subset Z\subset Q\subset R$ shártler orınlanadı hám $R$ kópligi qalǵan sanlı kóplikler ushın universallıq kóplik wazıypasın atqaradı. Universum - berilgen matematikalıq teoriyanıń sheńberinde belgilengen hám elementleri retinde usı teoriyada qarastırılatuǵın barlıq obyektlerdi tutatuǵın bazıbir kóplik. Mısalı, elementarlıq arifmetika ushın universallıq kóplik bul barlıq pútin sanlar kópligi boladı. Universallıq kóplik túsinigi kóplikler teoriyasında ayrıqsha rol oynaydı.